Co decyduje o dokładności niwelatora?

Wbrew panującemu przekonaniu, to nie powiększenie lunety jest kluczowym parametrem niwelatora optycznego, a średnica obiektywu, która ma największy wpływ na jakość obrazu.

Jak już wcześniej wspomnieliśmy w jednym z wcześniejszych wpisów, niwelator to narzędzie optyczne. O jego jakości, czyli dokładności pomiarów, bezpośrednio decydują parametry poszczególnych elementów lunety. To one sprawiają, że jeden model to niwelator geodezyjny, a drugi to niwelator budowlany.

Średnica obiektywu - najważniejszy parametr optyczny niwelatora. Decyduje o zakresie powiększeń, zdolności rozdzielczej instrumentu, czyli jakości obrazu, zasięgu obserwacyjnym, polu widzenia. Im większa średnica obiektywu, tym użytkownik widzi w okularze obraz łaty niwelacyjnej o lepszej jakości, a tym samym może wykonywać obserwacje o większej dokładności.

Powiększenie lunety - zależy od średnicy obiektywu i zastosowanego okularu. Powiększenie najczęściej mieści się w zakresie od 20 do 32x. Im większa wartość powiększenia, tym większe powiększenie obrazu łaty widzianej w okularze lunety. Do prac budowalnych z powodzeniem wystarczą niwelatory z lunetą o 20-, 22- i 24-krotnym powiększeniu. Instrumenty z lepszą lunetą używane są najczęściej przez geodetów.

Rozdzielczość optyczna - wyrażana najczęściej w sekundach kątowych (˝). Jest to zdolność do rozróżniania drobnych szczegółów. Większa rozdzielczość podnosi końcową dokładność niwelatora.

Pole widzenia - informuje, jakiej długości odcinek łaty ustawionej w odległości 100 m od stanowiska niwelatora będzie widziany w okularze.

Jasność obiektywu - parametr bardzo rzadko podawany przez producentów sprzętu pomiarowego. Zależy od konstrukcji układu optycznego i jakości zastosowanych w nim podzespołów. Wyższa jasność obiektywu pozwala wykonywać dokładne pomiary niwelacyjne w trudniejszych warunkach oświetleniowych.

Minimalna ogniskowa - to najmniejsza odległość niwelatora od punktu pomiarowego, z której obraz łaty widziany w okularze będzie "ostry".

Najważniejszym parametrem optyki niwelatorów samopoziomujących jest średnica obiektywu, a nie - jak się powszechnie przyjęło - powiększenie lunety. To właśnie średnica wpływa na pozostałe parametry użytkowe lunety. Paradoksalnie, niwelator z lunetą o mniejszej średnicy i większym powiększeniu może dawać obraz o gorszej jakości od instrumentu z większa średnicą i mniejszym powiększeniem.

Więcej o praktycznym wykorzystaniu sprzętu na www.blog.mierzymy.pl. Zapraszamy!

Czytaj dalej... Obsługa niwelatora - niezbędne akcesoria