Koło poziome w niwelatorze - w gradach czy w stopniach?

W 90% transakcji handlowych klienci nie pytają o podział koła poziomego. Wiedzą, że wykorzystają je może raz w "życiu" niwelatora. Tych 10% niezdecydowanych postaram się przekonać do kupowania instrumentów z podziałem gradowym.

Wartości kątów płaskich można wyrażać w wielu jednostkach. W branży pomiarowej (geodezyjnej i budowlanej) najpopularniejsze są stopnie i grady. Bardzo rzadko spotkamy się z radianami czy tysiącznymi. W instrumentach pomiarowych (niwelatorach optycznych, niwelatorach elektronicznych, teodolitach i tachimetrach) podział kątowy naniesiony jest na koła poziome lub pionowe, które służą do pomiaru odpowiednio kątów poziomych i pionowych. W niwelatorach optycznych występuje tylko koło poziome. Może ono posiadać podział stopniowy i gradowy. Do czego służy, pisałem we wcześniejszym odcinku poradnika. Teraz postaram się wykazać zalety podziału gradowego. Ale wcześniej trochę teorii.

Stopień to jednostka kąta płaskiego. 1° to 1/360 kąta pełnego. Stopień dzieli się z kolei na 60´ (minut) kątowych. Wreszcie minuta to 60˝ (sekund) kątowych. Dodatkowo sekundy można dzielić na kolejne jednostki (tercje, kwarty itp.), ale ta dokładność nie będzie nam potrzebna w zadaniach pomiarowych.

Grad to jednostka kąta płaskiego, wchodząca w skład jednostek uzupełniających układu SI. 1g to 1/400 kąta pełnego. Grad dzieli się na 100c (centygradów). Centygrad to w końcu kolejne 100cc (centy centy grady lub myriogrady).

Przyglądając się powyższym dwóm definicjom, zauważymy, że podział gradowy to podział dziesiętny, w którym naturalnie pracują nasze kalkulatory. Każdą operację arytmetyczną (np. dodawanie czy odejmowanie) wartości gradowych wykonuje się szybko i bez dużego ryzyka popełnienia błędu, jak to się dzieje, gdy operujemy stopniami.

Żeby odjąć od siebie dwie wartości kątów 

100g25c48cc - 28g98c67cc

wystarczy w kalkulatorze wpisać

100.2548 - 28.9867 = 71.2681 = 71g26c81cc

A jak wyglądałoby takie działanie, gdybyśmy operowali stopniami?

100°26´13˝ - 24°34´26˝

Już nie będzie tak łatwo. Obliczenia trzeba rozpocząć od końca. Do 13˝ najpierw dodać 60˝, żeby móc od tej wartości odjąć 26˝. Poźniej do 26´ dodać kolejne 60´, żeby móc odjąć 34´. Przy każdej tej operacji można się zapomnieć, że każda jednostka dzieli się na 60, a nie na 100, i popełnić poważny błąd.

Dlaczego więc warto wybierać niwelatory optyczne, których koła poziome mają podział gradowy?

  • grady to podział dziesiętny, naturalny dla kalkulatorów i komputerów
  • obliczenia przeprowadza się szybko, nawet w pamięci, bez konieczności jakichkolwiek przeliczeń i transformacji
  • korzystanie z gradów eliminuje ryzyko wystąpienia błędów obliczeniowych wynikające z podziału stopnia na 60´ (minut) i 3600˝ (sekund)

Więcej o praktycznym wykorzystaniu sprzętu na www.blog.mierzymy.pl. Zapraszamy!

Czytaj dalej... PRAWIE WSZYSTKO O LASERACH OBROTOWYCH